TROMPE L'OEIL XXXIV - FAUDTE CORBUSIER

links Pierre - rechts Charles-Eduard

Een paar weken geleden schreef ik dat Le Corbusier nooit geworden zou zijn, tot wat wij allemaal denken dat hij geworden is, zonder zijn broer Pierre Jeanneret.

Tot Xavier C. mij verbeterde en schreef dat Pierre niet de broer maar wel de neef van Charles-Eduard was, dit Le Corbusier.

Dat zat zo. LC was in het begin van zijn carrière ook een bedrijfje in bouwmaterialen begonnen.

Dat bedrijfje had, net zoals zijn zaakvoerder, een beetje van die rare gedachten, en na enige tijd ging het over kop. Failliet.

35 rue de Sèvres Paris

Maar LC wou zijn architecturale gedachten verder gestalte geven, dus deed hij een beroep ,op zijn neef die, in tegenstelling tot LC, echt voor architect gestudeerd had in Genève.

Omdat gefailleerden toen niet zomaar opnieuw een zaak mochten opstarten, zonder de schuldeisers vergoed te hebben, begon hij in 1922 in 35 rue de Sèvres, in Parijs, in een leegstaande kloostergang, een nieuwe praktijk waarvan de neef zaakvoerder was en ook de feitelijke leiding op zich nam
.

Le Corbusier en Josephine Baker

Niet alleen het aanwerven van tekenaars, het uitwerken van de dossiers was Pieere's taak; ook het sussen van de klanten aan wie LC weer eens teveel beloofd had en weer eens niet nagekomen was wegens het vele reizen en zijn hoofd op hol laten brengen door onbereikbare vrouwen.

Naarmate de politieke toestand in Europa meer en meer op scherp kwam te staan, werd dit ook stilaan duidelijk daar in de rue de Sèvres.

Pierre was links en meer zelfs: links activist,

Charlotte Pierrisand, Le Corbusier en Pierre Jeanneret

Charles-Eduard ging lezingen geven in het fascistische Italië en stuurde schriftelijke uitnodigingen
naar Mussolini om het hem eens te gaan uitleggen hoe de steden en de architectuur er in de nieuwe fascistische staat zou moeten uitzien.
Il Duce ging daar niet op in.

Toch nog een beetje een wijs man.

Toen dat niet lukte liep hij achter Leon Blum zijn gat en schreef brieven naar het Vichy Regime, om daar zijn diensten aan te bieden.

Pierre daarentegen, was ondertussen actief ondergedoken in het verzet.

Charles-Eduard verhuisde naar Vichy.

Maar ook daar kwam zijn praktijk niet echt van de grond

Tot 44 was hij er adept van het regime.

Toen het tij begon te keren liet hij via Maximiliaan Gauthier een biografie schrijven om zijn ziel te zuiveren: Le Corbusier ou l'Architecture au Service de l'Homme.

Faut le faire.

Een paar maanden later beweerde hij zelfs dat hij in de weerstand gezeten had.
Faut oser.

U begrijpt dat het na 45 niet meteen klikte tussen Pierre en Charles-Eduard.

LC richtte opnieuw een bureau op met Vladimir Bodiansky als spilfiguur.
Het bureau heette ATBAT, Atelier des Bâtisseurs.

Bij het aantreden van de Vijfde Republiek onder Charles De Gaulle probeerde LC opnieuw koekjes te bakken met André Malraux, de toenmalige minister van cultuur die hij nog kende van voor WOII.

Opnieuw prees hij zichzelf aan als de nieuwe Messias voor de heropbouw van Frankrijk, doch de Nieuwe Republiek ging er niet op in.
Malraux en De Gaulle waren ook wijze mannen.

Alleen een verre vage belofte voor de bouw van Le Musée du XX° Siècle, dat er ergens moest komen aan la Défence, werd hem in het vooruitzicht gesteld.

LC stierf lang voor la Défence rijp was voor nieuwe ontwikkelingen, zonder museum.

Charles-Eduard's en Pierre's pad kruisten elkaar opnieuw in Punjab in 1950 waar Pierre de werf van Chandigarh leidde en alle ontwerpen maakte voor de residentiële gebouwen, voorzien in het masterplan van LC.

P.S.
Lezer Dirk.Huylebrouck citeert uit een brief van L.C. aan zijn moeder : "Geld, de Joden (die gedeeltelijk verantwoordelijk zijn), de Vrijmetselaars, allen zullen de wet en orde voelen. .../... Hitler kan zijn leven bekronen met een groot werk: de geplande lay-out van Europa."
En het is op deze lay-out dat architecten zich blind staren, voegt hij er aan toe.